Żartem dano nadmetraż – czyli parę słów o palindromach

        Palindrom jest sztuką ułożenia słów i zdań w taki sposób, aby czytane od początku jak i wspak, przynosiły taką samą treść. Umiejętność ta znana była już w starożytnej Grecji. Każdy język nadaje się do tego typu „operacji słownych” w mniejszym lub większym zakresie. Jednym z polskich liderów w tej sztuce jest Prof. Tadeusz Morawski – autor  licznych książek z palindromami. Do dziś wymyślił ich tak wiele, że można śmiało uznać, iż język polski jest bardzo podatny na tego typu działania. W zasadzie trudno laikowi określić – czy palindromy się wymyśla czy stwarza i czy jest to już sztuka czy tylko rzemiosło? Niewątpliwie, autor tak kunsztownych zdań musi się wykazywać zarówno wyobraźnią, cierpliwością a także umiejętnością spoglądania na świat na opak. „Zdania lustrzane” balansują na granicy literatury i swoistej szarady a najczęściej bywają tworami dowcipnymi lub surrealistycznymi.

            W książeczce „Trafili, popili, fart” autor prezentuje polskie palindromy pijackie. Po części są to jego własne produkcje a po części innych, w tym również fraszki różnych autorów w które zostały wplecione palindromy.. Spośród krótkich zdań można wyłowić m.in. i takie:

„my z czniano, ona z niczym”. „ładna pani woła – mało wina pan dał”, „meta –luty mamy tu latem”, „a na wigor grog iwana?”, „moc warki lali krawcom”, „ani widu bab ud i wina”, „łapał za tokaj a kota złapał”

Są też i dłuższe:

„a te sto gram! Za palindromu humor! Dni La Paz! Margot – seta!”

oraz fraszki z wplecionymi palindromami, jak wierszyk Stanisława Osydy:

Japończyka kusi sake / Karaiba wabi arak / a ja lubię tak czasami / strzelić żytko pod tatara

lub tekst Andrzeja Pacierpnika:

Rozrzutnie żyje / wciąż „idzie w tango” /na kredyt pije / ograbi bar go

Jak można spostrzec, autorzy nie unikają także śmielszych skojarzeń. W takie obfituje książka „Aga naga” czyli zbiór palindromów erotycznych. Można tu znaleźć m.in. wierszyk złożony z palindromów pt. Całowanko:

„ale całowano – z okna woła Cela / i całowano – Wanda ładna z okna woła ci / ale da tu i całus? / Popsuła ciut Adela

lub pt. „Goła załoga”:

„Adam, orgia, goła załoga i gromada / ukrywane i nie na wyrku? / a w USA załoga kajaka goła zasuwa"

można też poznać nietypowe właściwości jodły:

„mokra jodła z sadu da szał dojarkom”

oraz poznać zaludnienie łóżka Zuli:

„u Zuli na wyrku bard Atos, panna Nudziara i zdun, Anna Psota, drab – ukrywani. Luzu!

Dla twórcy palindromów nie ma rzeczy niemożliwych. Nawet z liter występujących tylko w języku polskim można ułożyć coś z sensem:

„amok: żółć łóżko ma”

Wyższą formą wtajemniczenia palindromisty pozostaje tworzenie megapalindromów. W języku polskim powstało ich aż siedem a palmę pierwszeństwa dzierży autor niniejszej książeczki, którego dzieło zawiera 33 tysiące liter. Pozostałe tasiemce są autorstwa Józefa Godzica i Stanisława Barańczaka. Palindromy pobudzają wyobraźnię a w wielu przypadkach można by snuć przypuszczenie, że teksty powstają na skutek wizji lub snów, gdyż bywają zakręcone i szalone.

Więcej palindromów: http://www.palindromy.pl/

Tadeusz Morawski – Trafili, popili, fart – Polskie palindromy pijackie; Aga Naga – palindromy erotyczne, SORUS S.C. Wydawnictwo, Poznań